Chia sẻ của một nhà Quản lý Sản phẩm kiêm Giám đốc Tăng trưởng tại một công ty startup. (Xem hồ sơ tác giả)

Sau khi tôi trở thành một Quản lý Sản phẩm (Product Manager) vì một tình huống đặc thù trong công ty (trước đó tác giả là một marketer, chuyên về lĩnh vực performance & content marketing), vị trí Thiết kế Sản phẩm (Product Designer) ở nhóm của tôi đã bị bỏ trống suốt một thời gian dài. Tôi đã đăng thông báo tuyển dụng nhân viên thiết kế, đã đọc nhiều lý lịch và phỏng vấn nhiều ứng viên nhưng mãi vẫn chưa tìm được người tôi muốn làm việc cùng. Chẳng biết phải chờ đợi đến bao giờ, hơn nữa nếu chỉ có lên kế hoạch và lập trình mà thiếu đi giai đoạn thiết kế thì việc phát triển sản phẩm chắc hẳn gặp trở ngại lớn, do đó tôi đã quyết định tự học thiết kế và đảm nhận mọi công đoạn từ kế hoạch đến thiết kế.

Đầu tiên, tôi tìm nghe các bài giảng liên quan và học cách sử dụng Figma. Trước đó tôi đã từng học Photoshop, thật chẳng dễ chút nào, vậy nên tôi đã lo lắng Figma cũng sẽ khó khăn như vậy. Thế nhưng khi bắt đầu học thật, tôi nhận ra Figma không hề khó đến vậy, đáng ra tôi nên học từ sớm cho rồi! Tôi cảm thấy tiếc nuối vì nếu học sớm hơn thì mình đã cải thiện được nhiều vấn đề hơn rồi.

Dù sao thì, tôi đã học cách sử dụng công cụ trước. Thường ngày tôi cũng thích đọc những bài báo liên quan đến thiết kế, nhưng tôi hoàn toàn không biết đến những khái niệm hay quy tắc thiết kế UI/UX nên phải dành thời gian học về chúng. Phương pháp học tập yêu thích nhất của tôi là đọc những hướng dẫn chính thức (official guideline), do đó lần này tôi cũng tìm đọc những hướng dẫn thiết kế và học các khái niệm liên quan đến UI/UX từ đó.

Tôi đã tìm hướng dẫn chính thức từ những nền tảng mà ứng dụng sẽ hoạt động: iOS và Android. Cuối cùng, tôi đã chọn iOS Apple Human Interface Guideline làm “sách giáo khoa” của riêng mình và học tập từ đó. Tôi cũng muốn đọc thêm Google Material Design nhưng vì giới hạn thời gian nên chưa thể đọc. Tôi không phải sinh viên, tôi là người cần học đến một mức độ nhất định để áp dụng vào công việc thực tế mà. 

Lý do đầu tiên tôi lựa chọn Human Interface Guideline (HIG) là vì 80% người sử dụng ứng dụng của chúng tôi là người dùng iPhone. Hơn nữa, về khía cạnh thiết kế, cá nhân tôi cho rằng Apple nhỉnh hơn Google. Người ta thường khen ngợi Google vì tính thiết thực và tiện lợi, không phải vì thiết kế. Thế nhưng thiết kế của Apple lại nhận được vô số lời tán dương. Tôi cũng là người dùng iPhone, do đó tôi nghĩ rằng việc học Apple GUI sẽ dễ dàng hơn đối với mình.

Điều đầu tiên tôi cảm nhận được khi học Apple HIG là nội dung trong đó thật sự rất bao la và chi tiết. Thêm nữa, không chỉ có những nội dung liên quan đến thiết kế sản phẩm Apple mà còn có rất nhiều phương pháp có thể áp dụng trong thiết kế app và mobile, UI/UX nói chung. Vậy nên, nếu muốn học thiết kế app, mobile, UI/UX, bạn nhất định phải đọc Apple HIG một lần. Bạn chắc chắn sẽ học được những thiết kế xuất sắc từ hướng dẫn của những nhà thiết kế tài năng bậc nhất thế giới.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ những nguyên tắc thiết kế quan trọng được Apple hướng dẫn. Hãy tham khảo tài liệu gốc của Apple nếu bạn muốn tìm hiểu thêm và đọc nội dung chi tiết hơn. Nội dung dưới đây không bao gồm những cập nhật sau ngày 6 tháng 7 năm 2022.

1) iOS Design Themes

1. Aesthetic Integrity – Tính toàn vẹn về mặt thẩm mỹ: Tính toàn vẹn về mặt thẩm mỹ là mức độ tích hợp tốt giữa giao diện và các thao tác trên ứng dụng với tính năng liên quan. 
2. Consistency – Tính nhất quán: Các ứng dụng nhất quán tạo ra một mô hình và khuôn mẫu quen thuộc bằng cách sử dụng các thành phần giao diện nhất quán, icon rõ nghĩa, kiểu chữ theo chuẩn và các thuật ngữ được thống nhất.
3. Direct Manipulation – Thao tác trực tiếp: Khả năng thay đổi trực tiếp nội dung trên màn hình thu hút sự chú ý của người dùng và thúc đẩy sự hiểu biết về ứng dụng.
4. Feedback – Phản hồi: Phản hồi là việc liên tục mang đến thông tin cho người dùng bằng cách ghi nhận hành động của họ và cho họ thấy kết quả của hành động. Các ứng dụng sẵn có trên iOS luôn cung cấp phản hồi có thể nhận thấy được cho tất cả các hành động của người dùng.
5. Metaphors – Ẩn dụ: Người dùng có thể nhanh chóng học được cách sử dụng ứng dụng khi các đối tượng và thao tác ảo trong ứng dụng là phép ẩn dụ từ những trải nghiệm của họ trong thực tế.
6. User Control – Trao quyền điều khiển cho người dùng: Trong iOS, quyền điều khiển không thuộc về ứng dụng mà thuộc về người dùng. Ứng dụng có thể đề xuất một chính sách hoạt động hay đưa ra cảnh báo về những kết quả nguy hiểm, nhưng việc các ứng dụng thay thế người dùng đưa ra quyết định như vậy thường là một sai lầm. Những ứng dụng tuyệt vời nhất là những ứng dụng đạt được sự cân bằng giữa việc cho phép người dùng thoải mái sử dụng và ngăn ngừa những kết quả không mong muốn.

2) Navigation

1. Hãy luôn thể hiện một lộ trình rõ ràng.

• Ứng dụng phải luôn luôn cho người dùng biết vị trí hiện tại và điểm đến tiếp theo của họ.
• Cho dù ứng dụng điều hướng người dùng như thế nào, việc thiết kế một luồng nội dung hợp lý, có thể đoán được và dễ theo dõi luôn là điều quan trọng.
• Thông thường, hãy cung cấp cho người dùng một lộ trình rõ ràng trên mỗi màn hình. 

2. Hãy thiết kế cấu trúc thông tin giúp người dùng có thể nhanh chóng và dễ dàng tiếp cận nội dung.
3. Hãy sử dụng các thành phần điều hướng tiêu chuẩn: page control, tab bar, split control, collection view và split view. 
4. Hãy sử dụng navigation bar để điều hướng theo các cấp bậc thông tin.
5. Hãy sử dụng tab bar để hiển thị cùng một danh mục nội dung và phân cấp thông tin.
6. Hãy sử dụng page control trong trường hợp có nhiều trang hiển thị cùng một loại hình nội dung, vì page control thể hiện rõ số lượng trang khả dụng và trang đang hoạt động.

3) Accounts

1. Hãy chỉ yêu cầu người dùng đăng ký tài khoản khi cần sử dụng tài khoản trong những tính năng trọng tâm của ứng dụng. 
2. Hãy giải thích cho người dùng hiểu lợi ích khi tạo tài khoản và gia nhập ứng dụng.
3. Hãy trì hoãn yêu cầu đăng nhập lâu nhất có thể.
   Có nhiều trường hợp người dùng không tiếp tục sử dụng ứng dụng khi họ bị ép phải đăng nhập trước khi cần thực hiện hành động hữu ích đối với họ. 

Xóa tài khoản

1. Hãy cho người dùng biết rõ cách xóa tài khoản trong ứng dụng.
2. Hãy cung cấp trải nghiệm xóa tài khoản nhất quán trên cả nền tảng web và ứng dụng. 
3. Hãy thông báo cho người dùng khi tài khoản được xóa.
4. Trong trường hợp người dùng mua hàng trong ứng dụng (in-app purchase), hãy giúp họ hiểu cách ứng dụng tự động hủy gia hạn và thanh toán khi họ xóa tài khoản.

4) Notifications

Thiết kế trải nghiệm thông báo xuất sắc

1. Hãy sử dụng một tiêu đề ngắn khi cần cung cấp ngữ cảnh trong nội dung thông báo.
2. Hãy viết nội dung thông báo ngắn gọn và dễ hiểu.
3. Nội dung thông báo không được bao gồm thông tin cá nhân và những thông tin cần bảo mật.
4. Không gửi thông báo cùng một nội dung nhiều lần cho dù người dùng không phản hồi. 
5. Hãy hiển thị một đoạn text mô tả tổng quan khi thông báo bị ẩn xem trước.
6. Không hiển thị tên ứng dụng hay icon trong thông báo.
7. Hãy cân nhắc việc thêm âm thanh để hoàn thiện thông báo.

Badge

1. Hãy sử dụng badge để cho người dùng biết họ có nhiều thông báo chưa đọc đến mức nào.
2. Không sử dụng badge để truyền tải nội dung quan trọng.
3. Hãy duy trì badge ở trạng thái luôn cập nhật.

Gửi thông báo marketing

1. Hãy hỏi xin sự đồng ý của người dùng trước khi gửi thông báo quảng cáo.
2. Hãy đảm bảo người dùng có thể quản lý các cài đặt thông báo cơ bản ngay trong ứng dụng.

5) Ratings and Reviews

1. Hãy chỉ đề nghị người dùng đánh giá ứng dụng sau khi xác nhận được người dùng đã tham gia ứng dụng.
2. Không làm phiền người dùng khi họ đang gặp áp lực về thời gian hay thực hiện một chức năng căng thẳng. 

The original article: 애플이 알려주는 디자인 팁: ①iOS Design Theme 편
The translated article above belongs to the author ASH and yozmIT (요즘IT). Metacoders commits not to use this content for any commercial purpose.